Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik Kapsamında

 (18/12/2017 tarih ve 244 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından 18 Haziran 2016 tarih ve 29746 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelikte görme engelli müşterilerin erişimine uygun ATM’lerde sesli menü için kullanılan ifadelerin ve menü sırasının, tüm bankalarda standart olmasının sağlanmasına özen gösterilmesi ve bu kapsamdaki koordinasyon çalışmalarının Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından yürütülmesi öngörülmektedir.

Bankaların kendi kartları ile kendi ATM’lerinde, Yönetmelikle öngörülen işlemlerin tamamı yapılabilecek ve bankaların kendi kartları ile diğer bankaların ATM’lerinde bakiye sorgulama, para çekme, para yatırma, kredi kartı borç sorgulama ve kredi kartı borç ödeme işlemleri Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde yapılabilecektir. Verilen hizmetlerle ilgili müşterilerin farklı hizmet kanalları yoluyla bilgilendirilmesi bankaların inisiyatifine bırakılmıştır.

İş Akışları

Bankalar tarafından asgari olarak verilmesi öngörülen hizmetlerin menüde sıralanması ve seçeneklerin seslendirilmesine ait iş akışına aşağıda yer verilmiştir.

1. Kulaklık ATM’ye takılır. Kulaklık girişi ATM üzerinde kabartmalı işaret ile gösterilir.
2. Ekran, kulaklık takıldığında otomatik olarak karartılır veya maskelenir, otomatik olarak karartılmasının veya maskelenmesinin mümkün olmadığı hallerde kullanıcıya sesle bilgi verilerek, ekranın 5 tuşuna basılmak suretiyle karartılabileceği veya maskelenebileceği bilgisi verilir.
3. Banka tarafından müşteriye aşağıdaki karşılama mesajı verilir.

“ABC Bankası .... nolu ATM’sine/bankamatikine/Paramatikine/... hoş geldiniz. Ses seviyesini kulaklık girişinin üst tarafındaki buttonla artırabilir veya azaltabilirsiniz.  Ekranınız karartılmıştır / 5 tuşuna basarak ekranı karartabilirsiniz /5 tuşuna basarak bilgilerinizi maskeleyebilirsiniz. İşlemleriniz esnasında kulaklığınızı çıkartmanız durumunda kartınız iade edilecektir. Kart yuvası ekranın sağ tarafındadır.”

ATM cihazının özelliklerine bağlı olarak, cihaz kullanımına yönelik açıklamalarda bankalar arasında küçük farklılıklar olabilecektir.

    4.“Detaylı bilgi ve cihaz kullanımı hakkında yardım almak için 8 tuşuna basınız” (Mesaj doğrudan verilebileceği gibi herhangi bir tuşa basılmak suretiyle de verilebilir)

ATM cihazının özelliğine göre işlem tuşları ve kabartma işaretleri değişebilecek olup yardım metinleri bankalar tarafından serbestçe hazırlanacaktır.

    5. Kart yerleştirilmeden önce aşağıdaki mesaj verilir.

“Lütfen kartınızı yerleştiriniz”

“Kartınız alınmıştır”

“Şifrenizi Bankamız personeli dahil kimseyle paylaşmayınız”

“Lütfen şifrenizi giriniz” (Not ONUS kartlarda bu mesaj “Lütfen şifrenizi giriniz ve giriş tuşuna basınız. ” olarak verilir) mesajları verilir.

 Şifre giriş ekranında, bankalar müşterilerine ek mesajlar da verebilirler. Örneğin: “Günaydın Ad ve Soyad”, “Lütfen şifrenizi giriniz” vb.

6.             Kartın cinsine bağlı olarak aşağıdaki adımlar izlenir.

6.1         ONUS banka kartı işlem seçenekleri aşağıdaki şekilde olacaktır:

Opsiyonel olarak “Şifreniz onaylanmıştır” mesajından sonra işlem seçenekleri aşağıdaki şekilde sunulur.

bakiye sorgulama için 1

para çekme için 2

para yatırma için 3

kredi kartı işlemleri ve diğer işlemler için 4 (kredi kartı işlemleri bu menünün altına eklenecek ve ONUS kredi kartı 6.2 işlem seçeneklerine uygun seslendirme yapılacaktır.)

kartınızı almak için 9/İPTAL

menüyü tekrar dinlemek için 0

tuşuna basınız.

İşlemlerin tamamlanmasının ardından kart iade talebini müteakip “Lütfen kartınızı / paranızı / (talep halinde) fişinizi almayı unutmayınız” uyarısı sesli olarak verilir.

 Bakiye sorgulama: Karta bağlı ana hesabın bakiyesi okunur.

Banka, müşterinin diğer hesapları için bakiye sorgulama hizmeti için “Diğer hesaplarınızın bakiyelerini sorgulamak için 1’e basınız” mesajı verilir.

Ardından, “Bakiyeyi tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

 Para çekme:Kartın bağlı olduğu hesaptan para çekme işlem süreci başlatılır.

Müşterinin diğer hesaplarında para çekme hizmet hesap seçenekleri sunulur ve hesapların seçilmesi sağlanır.

 Bunun için “Diğer hesaplarınızdan para çekmek için 1’e basınız” mesajı verilir.

Çekilmek üzere girilen tutar bilgisi ve hesap bilgisi müşteriye sesli olarak okunur, paranın alınması için bilgi verilir, müşteri onayı alındıktan sonra işlem sonlandırılır, önce kart iade edilir ardından para verilir. Bu işlemler sesli olarak ifade edilir.  

Para yatırma: Kartın bağlı olduğu hesaba para yatırma işlem süreci başlatılır.

Müşterinin diğer hesaplarına para yatırma hizmeti hesap seçenekleri sunulur ve hesapların seçilmesi sağlanır.

Bunun için “Diğer hesaplarınıza para yatırmak için 1’e basınız” mesajı verilir.

Yatırılan tutar bilgisi ve hesap bilgisi müşteriye sesli olarak okunur, kabul edilmeyen banknotlara ait bilgi ile nihai tutar bilgisi verilir ve müşteri onayı alındıktan sonra işlem sonlandırılır.

Ardından, “Mesajı tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Diğer işlemler: Kredi kartı işlemleri ile Yönetmelik kapsamı dışında banka tarafından verilen işlem seçenekleri bu bölüm altında sunulur. ONUS kredi kartı işlemleri 6.2 maddede açıklandığı şekliyle işlem seçeneklerine uygun olarak seslendirilecektir.

 6.2         ONUS kredi kartı işlem seçenekleri aşağıdaki şekilde olacaktır:

Yapılacak işlemlere ait aşağıdaki seçenekler sunulur.

kredi kartı borç sorgulama için 1

kredi kartı borç ödeme için 2

para çekmek için 3

   mevduat hesabından para çekmek 1

nakit avans çekmek için 2

hesap işlemleri ve diğer işlemler için 4 (banka kartı işlemleri bu menünün altına eklenecektir, ONUS banka kartı 6.1 işlem seçeneklerine uygun seslendirme yapılacaktır)

kartınızı almak için 9/İPTAL

menüyü tekrar dinlemek için 0

tuşuna basınız

kartınızı almak için 9/İPTAL

menüyü tekrar dinlemek için 0

İşlemlerin tamamlanmasının ardından kart iade talebini müteakip “Lütfen kartınızı / paranızı / (talep halinde) fişinizi almayı unutmayınız” uyarısı sesli olarak verilir.

Kredi kartı borç sorgulama: Kredi kartının borç bilgileri toplam borç, dönem sonu borcu ve asgari ödeme tutarı kırılımları ile okunur. Kalan hesap özeti borcu, kalan asgari ödeme tutarı, kullanılabilir limit, son ödeme tarihi bilgileri kredi kartı hesap özeti kesilmiş olması halinde okunur.

Banka, müşterinin diğer kredi kartlarının borç bilgilerini sorgulama hizmeti için “Diğer kredi kartlarınızın borç bilgilerini sorgulamak için 1’e basınız” mesajı verilir.

Ardından, “Bakiyeyi tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Kredi kartı borç ödeme: Kredi kartına borç ödeme işlem süreci başlatılır.

Banka müşterinin diğer kredi kartlarına borç ödeme hizmeti seçeneklerini sunar ve hesapların seçilmesi sağlanır.

Bunun için “Diğer kredi kartlarınızın borcunu ödemek için 1’e basınız” mesajı verilir. Yatırılan/mevduat hesabından aktarılan tutar bilgisi ve borç ödenecek kredi kartı numarasının son dört hanesi müşteriye sesli olarak okunur, müşteri onayı alınarak işlem tamamlanır.

Ardından, “Mesajı tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Nakit avans çekme:Kredi kartından nakit avans çekme işlem süreci başlatılır.

Banka, müşterinin diğer kredi kartlarından nakit avans çekme hizmet veriyorsa hesap seçenekleri sunulur ve kredi kartlarının seçilmesi sağlanır. Bunun için “Diğer kredi kartlarınızdan nakit avans çekmek için 1’e basınız” mesajı verilir. 

Çekilecek tutar ve alınacak komisyonlar ve masraflar hakkında müşteriye bilgi verilir,  müşteri onayı alındıktan sonra işlem sonlandırılır, önce kart iade edilir ardından para verilir. Bu işlemler sesli olarak ifade edilir.

Diğer işlemler: Banka kartı işlemleri ile Yönetmelik kapsamı dışında banka tarafından verilen işlem seçenekleri bu bölüm altında sunulur. ONUS banka kartı işlemleri 6.1 maddede açıklandığı şekliyle işlem seçeneklerine uygun olarak seslendirilecektir.

6.3         NOT- ONUS banka kartı işlem seçenekleri aşağıdaki şekilde olacaktır:

bakiye sorgulama için 1

para çekme için 2

para yatırma için 3

kredi kartı işlemleri ve diğer işlemler için 4 (kredi kartı işlemleri bu menünün altına eklenecektir, nakit avans işlemi hariç NOT ONUS kredi kartı 6.4 işlem seçeneklerine uygun seslendirme yapılacaktır)          

kartınızı almak için 9/İPTAL

menüyü tekrar dinlemek için 0

tuşuna basınız.

İşlemlerin tamamlanmasının ardından kart iade talebini müteakip “Lütfen kartınızı / paranızı / (talep halinde) fişinizi almayı unutmayınız” uyarısı sesli olarak verilir.

Bakiye sorgulama: Karta bağlı ana hesabın bakiyesi okunur. İşlem sırasında bu işlemden dolayı herhangi bir masraf veya komisyon alınmayacağı bilgisi verilir.

Ardından, “Bakiyeyi tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Para çekme: Kartın bağlı olduğu hesaptan para çekme işlem süreci başlatılır.

Çekilmek üzere girilen tutar sesli olarak okunur, müşteri onayı alındıktan sonra işlem sonlandırılır, önce kart iade edilir ardından para verilir. Bu işlemler sesli olarak ifade edilir. 

Para yatırma: Kartın bağlı olduğu hesaba para yatırma işlem süreci başlatılır.  İşlem sırasında, yatırılan tutar ve bu işlemden dolayı herhangi bir masraf veya komisyon alınmayacağı bilgisi verilir.

Ardından, “Mesajı tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

kredi kartı borç sorgulama için 1

kredi kartı borç ödeme için 2

para çekmek için 3

   mevduat hesabından para çekmek 1

nakit avans çekmek için 2

hesap işlemleri ve diğer işlemler için 4 (banka kartı işlemleri bu menünün altına eklenecektir, NOT ONUS banka kartı 6.3 işlem seçeneklerine uygun seslendirme yapılacaktır)           

kartınızı almak için 9/İPTAL

menüyü tekrar dinlemek için 0

tuşuna basınız

İşlemlerin tamamlanmasının ardından kart iade talebini müteakip “Lütfen kartınızı / paranızı / (talep halinde) fişinizi almayı unutmayınız” uyarısı sesli olarak verilir.

Kredi kartı borç sorgulama: Kredi kartının, kalan hesap özeti borcu, kalan asgari ödeme tutarı, son ödeme tarihi bilgileri okunur İşlem sırasında bu işlemden dolayı herhangi bir masraf veya komisyon alınmayacağı bilgisi verilir.

Ardından, “Bakiyeyi tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Kredi kartı borç ödeme: Kredi kartına borç ödeme işlem süreci başlatılır. İşlem sırasında bu işlemden dolayı herhangi bir masraf veya komisyon alınmayacağı bilgisi verilir. Yatırılan tutar bilgisi ve kredi kartının son dört hanesi müşteriye sesli olarak okunur, onayı alınarak işlem tamamlanır.

Ardından, “Mesajı tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Nakit avans çekme:Kredi kartından nakit avans çekme işlem süreci başlatılır. Çekilecek tutar ve alınacak komisyon ve masraflar hakkında müşteriye bilgi verilir,  müşteri onayı alındıktan sonra işlem tamamlanır.

Ardından, “Mesajı tekrar dinlemek için 0’a, ana menüye dönmek için 8’e, kartı iade almak için 9/İPTAL tuşuna basınız” mesajı verilir.

Diğer Hususlar

Para çekme ve nakit avans işlemleri hariç diğer tüm işlemlerde 8 seçeneği ile ana menüye dönüş sağlanacaktır. Not-ONUS işlemlerinde para alınmadan önce kart verildiğinden bu seçenek diğer işlemler için kullanılacaktır.

Türkiye Katılım Bankaları Birliği
POS Cihazları, Banka Kartları veya Kredi Kartlarının
Amaç Dışı Kullanım Hallerinin Tespiti Hakkında
Mesleki Tanzim Kararı

(21/08/2013 tarih ve 167 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)
 

POS cihazları, banka kartları veya kredi kartlarının amaç dışı kullanılması suretiyle yapılan muvazaalı işlemi (Bundan sonra bu tip işlemler “Fiktif İşlem” olarak adlandırılacaktır) gerçekleştiren üye işyerlerinin belirlenmesi amacıyla, Birlik Statüsünün 4 üncü maddesinin birinci fıkrası ile ikinci fıkrasının (t) bendi ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Birliklerin görev ve yetkileri” başlıklı 80 inci maddesi ile “Organlar ve statü” başlıklı 81 inci maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde, aşağıda belirtilen mesleki tanzim kararı alınmıştır.

Buna göre;

I. Aşağıda tanımlanan kriterlerden herhangi birinin oluşması durumunda, söz konusu üye işyerleri fiktif işlem gerçekleştirmiş sayılacaktır:
 

1. Bu konuda kesinleşmiş bir yargı kararının varlığı.
    
2. (30/12/2015 tarihli YKK ile değişik.) Bu konuda kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilmiş bir idari kararın varlığı.
    
3. Yukarıda belirtilen fiktif işlemler dışında, Ek:1’de çalışma esas ve usullerine yer verilen Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin fiktif işlem tespit kararının varlığı.
    

Üyeler, aralarında herhangi bir üye işyeri anlaşması olup olmadığına bakılmaksızın, bir üye işyeri hakkında, yukarıdaki (1) ve (2) numaralı bentlerde yer verilen hususlardan herhangi birinin varlığını öğrenmeleri halinde, bu durumu derhal Türkiye Katılım Bankaları Birliği’ne bildirmekle yükümlüdürler.

II. (28/01/2015 tarihli YKK ile değişik.) Türkiye Katılım Bankaları Birliği, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem gerçekleştirdiği tespit edilen üye işyerlerini, üyelerinin yanı sıra, Türkiye Bankalar Birliği ile Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.’ye derhal tebliğ eder.

III. Üyeler,

1. (30/12/2015 tarihli YKK ile değişik.) (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararının kendilerine bildirimini takiben en geç yedi gün içinde, farklı BKM genel işyeri numarası (Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından üretilen ‘BKM Unique ID’) olsa bile, TCKN/VKN altındaki üye işyerlerine tahsis ettikleri fiziki ya da sanal, tüm POS terminallerini işleme kapatırlar ve aynı süre içerisinde varsa üye işyeri sözleşmelerini fesih ihbarında bulunarak sona erdirirler.

2. (30/12/2015 tarihli YKK ile değişik.) Ayrıca bu üye işyerleriyle bir yıl süre ile üye işyeri anlaşması yapamazlar ve POS tahsis edemezler.

3. (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında alınan fiktif işlem kararı tarihinden itibaren beş yıl içinde aynı eylemin tekrarlanması halinde, yukarıda belirtilen bir yıllık süreyi üç yıl olarak uygularlar.

IV. İlgili üye işyerinin fiktif işlem gerçekleştirmediğine dair kesinleşmiş yargı kararının ibrazı veya kamu kurum ve kuruluşlarının ya da Fiktif İşlem Değerlendirme Komitesinin üye işyerince fiktif işlem gerçekleştirildiği yönündeki kendi kararını ortadan kaldırmak yönünde karar alması hallerinde, Birlik tarafından yaptırımın kaldırıldığı hususu (II) numaralı maddede belirtilen kurum ve kuruluşlara derhal bildirilir.

V. (10/01/2018 tarihli YKK ile değişik) Bir üye tarafından kendisine tahsis edilmiş bulunan fiziki POS cihazını ve/veya sanal POS’un kullanıcı adı ve şifresini, bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında aralarındaki sözleşmeye istinaden alt işyerlerine kullandıran üye işyerleri, bu şekilde çalıştıkları alt işyerlerinin tanınması amacıyla EK: 2’ de yer alan gerekli bilgi ve belgeleri ilgili üyeye bildirir. Alt işyerlerine ilişkin olarak, (I) numaralı maddenin (1), (2) ve (3) numaralı bentleri kapsamında fiktif işlem kararı alınması halinde, (III) numaralı bentte yer alan yaptırımlar bu işyerleri hakkında uygulanır.

Üyeler, alt işyerlerinin ayrıştırılmasını temin etmek amacıyla EK: 2’ de yer alan bilgi ve belgeleri kullanarak alt işyerlerini de BKM nezdinde münferit olarak tanımlamaya yarayan ‘BKM genel işyeri numarası’ nı temin ederler ve üye işyerinden üyeye gönderilecek mesaj bilgileri içerisinde TCKN/VKN bilgisini, BKM’ ye iletecek otorizasyon ve takas masajlarında ise BKM Genel İşyeri numarasını kullanırlar.

(10/01/2018 tarihli YKK ile değişik) İşbu mesleki tanzim kararı, bu madde hükmünde konu edilen alt işyeri açısından 01/01/2016 tarihinden itibaren; sigortacılık, hava taşımacılığı ve seyahat acenteleri sektörleri için bayi-alt bayi ve benzeri bir ilişki kapsamında çalışan üye işyerleri açısından ise 01/04/2018 tarihinde yürürlüğe girer. 

Sigortacılık (5960,6300,6363 MCC kodları , Hava Taşımacılığı ((MCG 4 havayolları dahilindeki tüm MCC’ ler) ve Seyahat Acenteleri (4722 MCC Kodu) sektörleri alt işyerleri için bu maddenin uygulaması 01/01/2018 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

VI. (05/01/2015 tarihli YKK ile eklenmiştir.) Bu Mesleki Tanzim Kararı 01/01/2015 tarihinde yürürlüğe girer.

Tebliğ olunur.

Ek:1 Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Fiktif İşlemDeğerlendirme Komitesinin Oluşumu, Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Tebliğ

EK:2 Ana Bayiden alt Bayiye İlişkin İstenecek Bilgiler.

Değişiklikler:
 

1. * TKBB Yönetim Kurulunun 7 Temmuz 2015 tarih ve 204 sayılı kararıyla Maddenin yürürlük tarihi 1 Temmuz 2015 tarihinden geçerli olmak üzere 1 Ocak 2016 olarak değiştirilmiştir.
    
2. TKBB Yönetim Kurulunun 30 Aralık 2015 tarih ve 210 no.lu kararıyla Mesleki Tanzim Kararı güncellenmiştir.

Hızlı Para Transferinde Alınması Gereken Form Hakkında
Mesleki Tanzim Kararı

 (28/12/2011 tarih ve 143/2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Bankalarımızın acente sıfatıyla aracı oldukları hızlı para transferi işlemlerinde sorumluluklarının belirlenmesi, konu hakkında müşterilerin bilgilendirilmesi ve müşterilerin onayı alındıktan sonra işlem yapılması amacıyla, Birlik Statüsünün 4 üncü maddesi ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Birliklerin görev ve yetkileri” başlıklı 80 inci maddesi çerçevesinde, hızlı para transferi yaptırmak amacıyla katılım bankalarına başvuruda bulunan müşterilerden, 01.02.2012 tarihinden başlamak üzere içeriği EK’te belirtilen Formun alınmasının Mesleki Tanzim Kararı olarak kabulüne karar verilmiştir.

EK için tıklayınız.

Kaçak Olarak Faaliyet Gösteren LPG İstasyonlarına POS Cihazı Bağlanmaması Hakkında Mesleki Tanzim Kararı

(25/08/2010 tarih ve 126 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Kaçak olarak faaliyet gösteren LPG istasyonlarının faaliyetlerinin engellenmesi amacıyla, Birlik Statüsü’nün 4 üncü maddesinin birinci fıkrası ve ikinci fıkrasının (t) bendi ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun “Birliklerin görev ve yetkileri” başlıklı 80 inci maddesi çerçevesinde, katılım bankaları için uyulması zorunlu aşağıda belirtilen Mesleki Tanzim Kararının kabulüne karar verilmiştir.

1- Katılım bankaları LPG istasyonları ile yapacakları üye işyeri sözleşmeleri için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (EPDK) alınmış “LPG Otogaz Bayilik Lisansı” belgesini talep ederler. Lisans verildiği ancak lisans belgesinin henüz düzenlenmediği durumlarda, EPDK’dan alınmış lisans verildiğine dair resmi yazı talep edilir. Sözkonusu belge veya yazıyı ibraz edemeyen LPG istasyonlarına katılım bankalarınca satış noktası cihazı (POS) bağlanamaz. İbraz edilen belgenin bir örneği banka nezdinde saklanır.

2- İşbu Karar 01.09.2010 tarihinde yürürlüğe girer.

Katılma Hesaplarında Valör Uygulaması Hakkında Mesleki Tanzim Kararı

(28/11/2018 tarih ve 266-1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

(26/11/2019 tarih ve 280-2 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile değişik) Kâr zarar sözleşmesine dayalı katılma hesapları açılışında valör, hesap açılış tarihini izleyen ilk iş günü olarak dikkate alınır.

28/10/2009 tarih ve 114 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen valör uygulaması kararı yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlükten Kaldırılan Valör Uygulaması İçin Tıklayınız

5892 Sayılı Kanunla Tatil Olarak Kabul Edilen 1 Mayıs Gününde Bankalarımızın Kapalı Olması Hakkında Mesleki Tanzim Kararı

(27/04/2008 tarih ve 104 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yönetim Kurulu 27 Nisan 2009 tarihinde aşağıdaki mesleki tanzim kararını almıştır.

5892 sayılı Kanunla, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 2 nci maddesinin 1 inci fıkrasına genel tatil günü olarak ilave edilen 1 Mayıs gününde, bankalar arasında uygulama birliğini sağlamak, haksız rekabeti önlemek ve çalışma barışına katkı sağlamak amacıyla tüm üye bankalar için bağlayıcı olmak üzere, üye bankaların Genel Müdürlük ve şubelerinin kapalı olmasına,

karar verildi.

MESLEKİ TANZİM KARARI

(Karar Tarihi: 26/06/2019)

(Karar No: 274/4)

Bazı Gerçek ve Tüzel Kişilerin, Bankaların Sunduğu Olanakları Kullanarak Üçüncü Kişiler Adına Aracılık Hizmeti Vermesine İlişkin Bankalar Tarafından Uyulması Gereken İlkeler

Birlik Statüsünün 4 üncü maddesinin birinci fıkrası ve ikinci fıkrasının (t) bendi ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun 81 inci maddesinin ikinci fıkr​asında yer alan “Üyeler, birliklerin statüsüne ve birlikler tarafından alınacak karar ve tebliğlere uymak zorundadır.” hükmüne dayanılarak, 30.09.2009 tarihli Mesleki Tanzim Kararının yerine geçmek üzere, aşağıdaki düzenleme yapılmıştır. 

1. Bankalar, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun ("Kanun") 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi çerçevesinde fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri sunmaya yetkili bir ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu ile bu kuruluşların temsilcileri haricindeki gerçek veya tüzel kişilerin fatura tahsilatı işlemlerini ticari amaçla gerçekleştirmesine yönelik olarak, internet bankacılığı ve kredi kartı hizmetini fatura ödeme amaçlı olarak kullanmalarına izin vermezler. Bir müşterinin fatura tahsilat işlemlerini Kanuna aykırı olarak ticari amaçla gerçekleştirip gerçekleştirmediğinin tespitine yönelik olarak aşağıdaki tedbirler alınır:

a. (Yönetim Kurulunun 26/11/2019 tarih ve 280-1 sayılı kararı ile değişik) Bir gerçek kişiye ait hesap/hesaplardan/kredi kartlarından (banka içi kanallar) veya ATM'den nakit veya kartla yapılan vergi ödemesi, fatura ödemesi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim ödemesi ve trafik cezası ödemesi vb tüm işlemlerin aylık toplamının 30 adedi geçmesi halinde işlemlerin yapıldığı hesaplar ve işlemler incelenir.

b. (Yönetim Kurulunun 26/11/2019 tarih ve 280-1 sayılı kararı ile değişik) Bir tüzel kişiye ait hesap/hesaplardan/kredi kartlarından (banka içi kanallar) veya ATM'den nakit veya kartla yapılan vergi ödemesi, fatura ödemesi, SGK prim ödemesi ve trafik cezası ödemesi gibi tüm işlemlerin aylık toplamının 70 adedi geçmesi halinde ya da sıklıkla tekrar eden ve birbiriyle bağlantılı olması halinde işlemlerin yapıldığı hesaplar ve işlemler incelenir.

c. Ödemesi gerçekleştirilen, borç bulunamadı uyarısı alınan, kuruluş servisinden hata uyarısı alınan ve otomatik ödeme talimatında yer alan işlemler hariç olmak üzere, banka sistemi üzerinden bir ayda gerçekleştirilen fatura sorgu sayısının; gerçek kişilerde aylık fatura ödeme sayısı üst sınırının üç katını, tüzel kişilerde de aylık fatura ödeme sayısı üst sınırının üç katını geçmesi durumunda söz konusu işlemler incelenir.

2. Yapılan incelemeler sonucunda, bankaların sunmuş oldukları hizmetlerin üçüncü kişiler adına ticari amaçla kullandırıldığının tespit edilmesi halinde, gerekli önlemler alınarak bu tür işlemler engellenir.

3. 6493 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi çerçevesinde fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri sunmaya yetkili ödeme kuruluşu veya elektronik para kuruluşu ile bu kuruluşların temsilcileri, bankalar adına makbuz, dekont vb. belgeler düzenleyemez, faaliyetlerinde banka adına işlem yaptıklarına dair ifadelere yer veremez ve ticaret unvanlarında, işletme adlarında, markalarında, makbuzlarında, her türlü belge, ilan veya reklamlarında ve kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda 'banka garantili', 'banka güvenceli' vb. ifadeler ile banka adına işlem yaptıkları izlenimi yaratacak söz ve deyimleri kullanamazlar.

4. Ödeme ve elektronik para kuruluşunun Kanunun 12 nci maddesi kapsamında sunmaya yetkili olduğu ödeme hizmetlerinin dikkate alınması ve dış hizmet sözleşmesinin bulunması şartıyla banka altyapılarının ve/veya internet bankacılığı/mobil bankacılık gibi hizmetlerin ödeme ve elektronik para kuruluşlarına açılabilir. Buna karşılık, sözleşme imzalanmadan test amaçlı olsa dahi banka sistemleri bu kuruluşlara açılamaz.

5. Ödeme ve elektronik para kuruluşları ile yapılan dış hizmet sözleşmelerinde de ödeme ve elektronik para kuruluşlarının Kanun kapsamında yetkili olduğu faaliyet konusuna dikkat edilmeli, bu hususta sözleşme öncesinde gerekli araştırmalar yapılmalıdır.

6. 08/05/2017 tarihli “Bazı Gerçek ve Tüzel Kişilerin, Bankaların Sunduğu Olanakları Kullanarak Üçüncü Kişiler Adına Aracılık Hizmeti Vermesine İlişkin Bankalar Tarafından Uyulması Gereken İlkeler” yürürlükten kaldırılmıştır.

7. Bu mesleki tanzim kararı Yönetim Kurulu tarafından kabul edildiği tarihte (*) yürürlüğe girer.

Tebliğ olunur.

(*) TKBB Yönetim Kurulunun 24/06/2020 tarihli kararıyla Tebliğ’in 1 inci maddesinin yürürlük tarihi 01/01/2021 olarak değiştirilmiştir.

Yürürlükten Kaldırılan 08/05/2017 tarihli Fatura Ödeme Merkezleri Mesleki Tanzim Kararı İçin Tıklayınız

Yürürlükten Kaldırılan 30/09/2009 tarihli Fatura Ödeme Merkezleri Mesleki Tanzim Kararı İçin Tıklayınız

MESLEKİ TANZİM KARARI

(Karar Tarihi: 31/07/2019)

(Karar No: 275/1)

KATILIM BANKALARI FATURA KAYIT SİSTEMİNİN KURULUŞ VE İŞLEYİŞİNE İLİŞKİN

USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı katılım bankacılığı faaliyetleri açısından Türkiye Katılım Bankaları Birliği nezdinde kurulacak Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

(2) Bankalar, fon kullandırımı dışında kalan işlemlere ait faturalara ilişkin bilgiler bakımından bu Tebliğ hükümlerine tabi değildir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi ile Türkiye Katılım Bankaları Birliği Statüsünün 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde yer alan;

a) Banka: 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan katılım bankalarını,

b) Bilgi Teknolojileri Şirketleri: Bankaların sistemlerinden Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine Birlik tarafından istenen verilerin aktarılabilmesi için gerekli yazılım ve donanım altyapısını sağlayan şirketleri,

c) Birlik: Türkiye Katılım Bankaları Birliğini,

ç) Fatura: Alım-satım, kiralama ve sair hukuki işlemler için düzenlenen fatura, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, satış sözleşmesi, tapu ve benzeri nitelikteki belgeleri,

d) Genel Sekreterlik: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreterliğini,

e) Hizmet Sağlayıcı Şirketler: Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi için yazılım ve donanım sağlama, geliştirme, kurulum, bakım ve yazılımsal ve donanımsal problemlerin çözümü konularında hizmet sağlayan şirketleri,

f) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,

g) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi: Bankaların fon kullandırım işlemleri dolayısıyla aldıkları faturalar ile ilgili bilgilerin toplulaştırılmasını sağlamak üzere Birlik nezdinde kurulan sistemi,

h) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

i) Veri Ambarı: Veri sorgulama ve raporlama yapılabilmesi için Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi bilgilerinin toplandığı veri deposunu,

j) Web Ekran: Hizmet sağlayıcı şirket tarafından geliştirilen Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine veri aktarmak için Birliğin sağladığı internet sitesi üzerinden ulaşılan bilgi girişi ekranlarını,

k) Web Servis: Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine veri aktarılabilmesi için hizmet sağlayıcı ile bankaların sistemleri arasında bilgi teknolojileri şirketleri tarafından sağlanan entegrasyon yazılımını,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin Amacı ve Kuruluşu

Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin Amacı ve Kuruluşu

MADDE 4 – (1) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin amacı, bankalarca fon kullandırım işlemlerinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin toplulaştırılması, sorgulanması ve faturaların mükerrer olarak kullanımının engellenmesi, bu kapsama uygun olarak Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine entegre edilecek ve kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak diğer hizmetlerin sunulması ve Birliğin belirlediği usul esaslar çerçevesinde bilgilerin paylaşılmasını sağlamaktır.

(2) Birlik, Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemini kurar veya kurmak üzere hizmet sağlayıcı kuruluşlardan hizmet alımı yapar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Merkezi Fatura Kayıt Sisteminin Yönetimi ve İşleyişi

Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin Yönetimi

MADDE 5 – (1) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin yönetiminden Genel Sekreterlik sorumludur.

(2) Genel Sekreterlik;

a) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin kuruluş ve faaliyetlerinin sürdürülmesini teminen bir veya birden fazla hizmet sağlayıcı şirket ve diğer üçüncü kişilerle sözleşmeler yapmak,

b) Bankalar arasında Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine ilişkin çıkan uyuşmazlıkları değerlendirip, sonuçlandırmak ve gerek görülmesi halinde konuyu Birlik Yönetim Kuruluna intikal ettirmek,

c) Bankaların Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine ilişkin kendi bünyelerinde kurduğu sistemlerin yeterliliğini değerlendirmek amacıyla bağımsız denetim yapılmasını sağlamak üzere Birlik Yönetim Kuruluna görüş bildirmek,

ç) Sistemin işleyişine yönelik konularda görüş ve öneri oluşturulmasını teminen çalışma grupları oluşturmak

yetkilerini haizdir.

Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin İşleyişi ve Bilgi Güvenliği

MADDE 6 – (1) Fon kullandırım işlemlerinde esas alınan faturalara ilişkin bilgilerin bankalar tarafından Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine girişinin yapılması zorunludur.

(2) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine girişi yapılan bilgiler; fon kullandırım işlemlerine esas olan faturalar üzerindeki bilgiler ve finansman tutarları ile sınırlıdır. Sisteme, finansman işlemlerine dair kâr payı oranı, vade gibi bilgiler girilemez.

(3) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin işleyişi ile girişi yapılacak bilgilerin kapsam, biçim, içerik ve paylaşımı hakkında Kullanım Kılavuzu ve Uygulama Esasları Genel Sekreterlik tarafından hazırlanarak bankalar ile paylaşılır. Kullanım Kılavuzu ve Uygulama Esaslarında yapılacak güncellemeler ivedilikle bankalara bildirilir.

(4) Bankalar, birinci fıkra kapsamındaki faturalara ilişkin bilgilerin web servisler vasıtasıyla veya web ekranlar üzerinden Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine bilgi girişi yapar. Kullanım Kılavuzu ve Uygulama Esaslarında “otomatik sistem uyarıları” başlığı altında belirlenen kurallara aykırı ve/veya mükerrer bilgi girişi yapılması halinde Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi ilgili bankaya uyarı mesajı gönderir.

(5) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi nezdindeki bilgilerin toplulaştırılması ve paylaşılması süreci Birlik tarafından bizzat yürütülür.

 (6) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi üzerinden yapılacak her türlü belge ve bilgi girişi, sorgulama, izleme, raporlama işlemleri ile bu işlemleri gerçekleştiren kullanıcı bilgisi kayıt altına alınır. Bu kayıtlar on yıl süreyle saklanır.

(7) Birlik, ihtiyaçlar doğrultusunda Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi için hizmet sağlayıcı şirketlerden hizmet satın alabilir. Hizmet sağlayıcı şirketler, Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi için sundukları hizmetleri başka bir şirkete kısmen veya tamamen devredemezler.

(8) Hizmet sağlayıcı şirketler, bankalara veya müşterilerine ait sırları bu konuda kanunen açıkça yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamaz, kendileri veya üçüncü taraflar yararına kullanamazlar.

(9) 07.04.2016 tarih ve 29677 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Birlik ile hizmet sağlayıcı şirketler arasında, Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine girişi yapılan bilgilerin gizliliğinin korunması yükümlülüğünü düzenleyen müstakil bir sözleşme imzalanır.

(10) Birlik, sözleşme kapsamında yürütülen faaliyetler ile sınırlı olmak üzere hizmet sağlayıcı şirketler nezdinde denetim yapma, bilgi ve belge talep etme yetkisine sahiptir.

(11) Birlik, gerekli güvenlik tedbirleri alınmak kaydıyla veri ambarını üçüncü bir kuruluş nezdinde tutabilir.

(12) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemindeki veri ambarı, talep etmesi halinde Kurumun erişimine açılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Sorumluluk

Birliğin Sorumluluğu

MADDE 7 – (1) Birlik, Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminin kesintisiz bir şekilde çalışması ve hizmet sağlayıcı şirket nezdinde meydana gelebilecek olası aksaklıklara karşı gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamakla sorumludur.

Bankaların Sorumlulukları

MADDE 8 – (1) Bankalar, bu Tebliğ kapsamında;

a) Gereken her türlü bilgiyi tam ve gerçeğe uygun olarak Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine girmek,

b) Yapacakları fon kullandırım işlemi tamamlanmadan önce Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine herhangi bir bilgi girişi yapmamak,

c) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminden uyarı mesajı alınması halinde müşterisi ve/veya Birlik ile irtibata geçerek sorunun çözümü için azami çabayı göstermek ve hatalı kaydı derhal düzeltmek,

ç) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine bilgi girişi konusunda hizmet alımı gerçekleştirmesi halinde bilgi teknolojileri şirketleri ile bu faaliyetlerine ilişkin bir gizlilik sözleşmesi akdetmek,

d) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sisteminden temin ettiği bilgileri yalnızca kendi iç işlemlerinde kullanmak, üçüncü kişilerle paylaşmamak,

e) Sorumluluklarının yerine getirilmesini teminen gerekli altyapıyı oluşturmak ve işlerliğinin sürdürülmesini sağlamak,

f) Yazılım geliştirme, teknik simülasyon, test ortamı ve gerçek ortama bilgi aktarımı gibi konularda Birliğin belirleyeceği veya yönlendireceği zamanlamaya uygun olarak Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine giriş yapmak,

g) Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemi ile koordinasyonu sağlamak üzere kendisini temsilen en az müdür seviyesinde bir sorumlu kişi belirlemek ve bu kişiyi Birliğe bildirmek

ile sorumludur.

(2) Bankalar, kendileri veya hizmet aldıkları bilgi teknolojileri şirketleri tarafından Katılım Bankaları Fatura Kayıt Sistemine girilen bilgilerin içeriğinden, güvenliğinden ve Sisteme kesintisiz ve Birliğin talep ettiği standartlara uygun şekilde erişimi sağlayacak altyapının kurulmasından sorumludur.

Disiplin ve Yaptırımlar

MADDE 9 – (1) Bu Tebliğde belirlenen ve/veya Kullanım Kılavuzu ve Uygulama Esaslarında açıklanan hususlara aykırı davranışları tespit edilen bankalara Birlik Yönetim Kurulu tarafından Kanun’un 81 inci maddesi hükümleri kapsamında idari yaptırım uygulanır.

(2) Birlik, bu Tebliğ kapsamında belirtilen sorumlulukların bankalar tarafından gereği gibi yerine getirilmemesi nedeniyle herhangi bir şekilde zarar görürse, sorumluluğunu yerine getirmeyen bankaya rücu eder.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Yürürlük

MADDE  10 – (1) Bu Tebliğ, Birlik Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe girer.

(2) Bu Tebliğde yapılacak değişikliklerde, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun uygun görüşü aranır.

Yürütme

MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Birlik yürütür.

Tebliğ olunur.

TEFAS Platformunda Yer Alacak Yatırım Fonlarının Seçiminde 
Aranacak Kriterler Hakkında Mesleki Tanzim Kararı

 (22/07/2020 tarih ve 293 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Geçici Madde 1.(Yönetim Kurulu Kararı: 31/03/2021 – 301) İcazeti bulunmayan yatırım fonları için icazet belgesi tamamlama süresi 31/07/2021’e kadardır, bu süre sonunda icazet belgeleri sağlanamayan fonlar listeden çıkarılacaktır.

Geçici Madde 2.(Yönetim Kurulu Kararı: 31/03/2021 – 301) Menkul kıymet fonu dışındaki fonlar için olmak üzere; 1/a maddesinde yer alan zorunluluk için düzeltme yapılabilmesine dair tanınan süre 31/12/2022’e kadardır, bu tarihten sonra iç tüzük değişikliği halen yapılmamış fonlar listeden çıkarılacaktır.

Tebliğ olunur.
Türkiye Katılım Bankaları Birliği

EK: Mesleki Tanzim Kararına Uygun Yatırım Fonu Listesi

Bazı Müşteri Hesaplarının Haczedilmemesi ve Teminata Alınmaması ile Bu Hesapların Kredi Tahsilatı İşlemlerine Konu Edilmemesi Hakkında Mesleki Tanzim Kararı

 (22/12/2021 tarih ve 313 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiştir.)

Tebliğ olunur.